Μαρία Δημάδη 1907-1944

 

 

Η μεγάλη μάζα των αγωνιστών πρόσφερε τις υπηρεσίες του, με ηρωισμό και αυτοθυσία, από μια δοσμένη θέση, εκεί που όριζαν οι εκάστοτε συνθήκες του αγώνα. 
Αλλά, ωστόσο, υπήρχε κι ένας αριθμός αγωνιστών, πού με δική τους πρωτοβουλία, πρωτοστάτησαν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, και βοήθησαν αποτελεσματικά την Εθνική Αντίσταση.
Η Ιστορία δεν μπορεί να είναι ολοκληρωμένη αν δεν μιλήσουμε και για τα πρόσωπα αυτά. 
Τους μεμονωμένους αγωνιστές, που η συμμετοχή τους, στάθηκε πολύ σημαντική και συνεπώς έπαιξαν καταλυτικό ρόλο στην τροπή του αγώνα.
Μια τέτοια αγωνίστρια ήταν και η Μαρία Δημάδη.
 

 

Η Μαρία Δημάδη γεννήθηκε το 1907 στο Αγρίνιο. 
‘Ηταν κόρη του γνωστού γυναικολόγου του Αγρινίου, σπουδαγμένου στο Παρίσι, Κώστα Δημάδη. Ο πατέρας της εκτός από γιατρός ήταν ποιητής και λογοτέχνης.Η μητέρα της ήταν κόρη μεγάλου εμπόρου καπνών.
Από μικρή  έπαιζε πιάνο, έμαθε πέντε ξένες γλώσσες και ζωγραφική, διάβαζε και έγραφε ποιήματα, έστελνε συνεργασίες στη «Διάπλαση των Παίδων» του Γρηγορίου Ξενόπουλου.¨Επαιρνε μέρος σε φιλολογικούς διαγωνισμούς. 
Σπούδασε φιλολογία στο Αμβούργο. 
Παντρεύτηκε τον διαπρεπή Νομικό, Πρόεδρο του ελεγκτικού συνεδρίου, Θεόδωρο Μπουκογιάννη και απέκτησε μια κόρη,την Χαρίκλεια. Όμως σύντομα χώρισε με τον συζυγό της.
Η Μαρία Δημάδη θα παρέμενε ίσως μια κυρία του σαλονιού, φιλάνθρωπη και καλλιεργημένη, αν δεν είχε μεσολαβήσει ο πόλεμος.
Γείτονές της κομμουνιστές, θα τη μυήσουν στο ΕΑΜ (η ίδια δεν έγινε ποτέ μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος).
Στην εξοχική της βίλα, στο χωριό Πλάτανος, γίνεται η πρώτη Συνδιάσκεψη του ΕΑΜ της περιοχής και εκείνη είναι η πρώτη γυναίκα που οργανώνεται από την Αιτωλοακαρνανία στις γραμμές της Εθνικής Αλληλεγγύης.Με το κύρος και τη φήμη που έχει σαν φιλελεύθερη μεγαλοαστή βοηθάει να ενταχθεί όλο και περισσότερος κόσμος στο ΕΑΜ.
Γρήγορα η οργάνωση συνειδητοποιεί ότι η Μαρία Δημάδη διαθέτει εξαιρετικές ικανότητες και δυνατότητες που πρέπει να χρησιμοποιηθούν κάπου αλλού. 
Κομψή, ντυμένη πάντα με την τελευταία μόδα, γλωσσομαθής, «από τζάκι», είναι ο ιδεώδης άνθρωπος που μπορεί να εργαστεί σαν μεταφράστρια των Γερμανών – που ζητούν ήδη διερμηνέα για το φρουραρχείο του Αγρινίου.
Αποφασιστική, ριψοκίνδυνη, η Μαρία δέχεται.
Παρακολουθεί τηλεφωνικές συνδιαλέξεις, κρυφακούει συζητήσεις, ανοίγει βιβλία, διαβάζει απόρρητα έγγραφα και τα αποτυπώνει όλα στο μυαλό της. Χρησιμοποιεί καινούρια καρμπόν για να έχει στα χέρια της λεπτομέρειες των κινήσεων του γερμανικού στρατού, πιάνει γνωριμίες από τον φρούραρχο μέχρι τον τελευταίο στρατιώτη. 
Δίπλα της ο ιερέας Κ. Βαλής (που παρουσιάζεται στο Φρουραρχείο σαν …θείος της και την «εξομολογεί» όλα τα μυστικά των κατακτητών) καθώς και ο βενζινάς Γ. Γιαννούλης, στελέχη και οι δυο του ΕΑΜ.
 Η Μαρία πείθει τον διοικητή του Φρουραρχείου να γίνει έρανος για τους φτωχούς της περιοχής, συγκροτούνται επιτροπές (κάτω από το μανδύα του ΕΑΜ!) κι έτσι συγκεντρώνονται 50.000 οκάδες καλαμπόκι, στάρι, λάδι. Οι δέκα χιλιάδες μοιράζονται στους φτωχούς και οι υπόλοιπες 40.000 στέλνονται στον ΕΛΑΣ.
Η Μαρία πληροφορεί για όλες τις στρατιωτικές κινήσεις των κατακτητών με συνέπεια τις ήττες τους στο Θέρμο, το Μακρινόρος και το Καρπενήσι, όπου κατευθύνονται 50.000 Γερμανοί από Αγρίνιο και Λαμία με στόχο την κυβέρνηση της Ελεύθερης Ελλάδας. 
Το Γενικό Στρατηγείο του ΕΛΑΣ ειδοποιημένο έγκαιρα, δίνει τη μάχη εκεί που θέλει και έτσι η μάχη κερδίζεται – μαζί της και η αντίσταση…
Μερικές μέρες πριν την αποχώρηση των Γερμανών από το Αγρίνιο, οι Γερμανοί ανακάλυψαν τον ρόλο της και  αποφασίζουν να την εκτελέσουν.
Ποιοί την κατέδωσαν δεν έχει εξακριβωθεί με βεβαιότητα, όμως όλες οι πιθανότητες συγκεντρώνονται στον διοικητή των Ταγμάτων Ασφαλείας Τολιόπουλο.

 

Έτσι άρχισε το χρονικό ενός προδιαγεγραμμένου θανάτου…

 

Οι Γερμανοί εγκατέλειψαν το Αγρίνιο στις 14 Σεπτέμβρη.
Λίγες μέρες πριν τσολιάδες πηγαίνουν στο σπίτι της Μαρίας Δημάδη και της λένε ψέματα ότι τη ζητάνε επειγόντως στο Φρουραρχείο. 
Τη συλλαμβάνουν, την ανακρίνουν και ισχυρίζονται ότι θα την οδηγήσουν στη φυλακή προσωρινά, μέχρι το πρωί, αλλά ο Τολιόπουλος έχει δώσει το σύνθημα:
«Το πρωί. Βγάλτε της και μια φωτογραφία».
Με τη βία την οδηγούν δίπλα από τη φυλακή προς το νεκροταφείο. 
Εκείνη αντιστέκεται, τη βρίζουν, τη σέρνουν. Ζητά να δει τον Τολιόπουλο. Ο τσολιάς υποκρίνεται ότι θα εκτελέσει την παραγγελία της αλλά δίνει το παράγγελμα στο εκτελεστικό απόσπασμα.
 
Ήταν 31 Αυγούστου του 1944 και η Μαρία ήταν μόλις 37 χρονών.

 

Πηγές: 1)Αλίκη ΞΕΝΟΥ – ΒΕΝΑΡΔΟΥ – Συνέντευξη Φ. Γελαδόπουλου (11-09-2005)
             2)Φ. Γελαδόπουλου: Μαρία Δημάδη, ηρωίδα της εθνικής αντίστασης

 

 

 

Μαρτυρίες για τη δράση της Μαρίας Δημάδη, ηρωίδας της Εθνικής Αντίστασης, που εκτελέστηκε στις 31/8/1944, στο Αγρίνιο από Έλληνες, συνεργάτες των Γερμανών
 
Ιερέας Κων/νος Παπαβαλής
Όπου επρόκειτο οι Γερμανοί να κάνουν επίθεση, η Μαρία μας ειδοποιούσε, για να παίρνουμε τα μέτρα μας. 
Μια γερμανική αμαξοστοιχία με πυρομαχικά, στις 9 Απριλίου έρχονταν από Κρυονέρι – Αγρίνιο. Και στη θέση Σταμνά, την ανατίναξε ο Ελασίτης Καπετάν Βονόρτας με τα παλικάρια του. Και οι 65 Γερμανοί στρατιώτες νεκροί.
 
Γιαγιά Ερασμία
Όταν ρωτούσαμε τη Μαρία τι κάνει, πού πάει, μας απαντούσε: “τρέχω να σώσω τον κόσμο που κινδυνεύει”. Όταν πιάσανε όλους τους Πετροχωρίτες από το χωριό Μακρυνία (…) τους φυλάκισαν. Κι έγινε η δίκη.
Η Μαρία φρόντισε με όλους τους τρόπους και τους αθώωσε.
Όταν βγήκανε, πήγανε στη Μαρία και την ευχαριστήσανε, και την είπανε: 
“Τι θέλεις, τρόφιμα ή χρήματα;”
Κι η Μαρία τους είπε: 
“Δε θέλω τίποτα, μόνον φύγετε αμέσως να μη σας ξαναπιάσουνε”.
Τότες της είπανε: 
“Όταν τελειώσει ο πόλεμος θα σου κάνει όλο το χωριό ένα μεγάλο δώρο”.
Και όταν μάθανε το θάνατό της χτυπήσανε την καμπάνα και πήγε όλο το χωριό και της κάνανε μνημόσυνο.
 
Ευάγγελος Κουκούλης
Με τη Μαρία τα λέγαμε συχνά. Ήταν σε κάθε φιλανθρωπική εκδήλωση.
Ήτανε μέσα στο αίμα της να κάνει καλό στον άνθρωπο που χρειάζονταν βοήθεια. Γι’ αυτό όλοι στο Αγρίνιο την εκτιμούσαν. (…)
Μετά εμένα με επιστράτευσαν βιαίως τα Τάγματα Ασφαλείας. Τι να έκανα; Και σαν υπαξιωματικός που ήμουν με τοποθέτησαν αρχιφύλακα στις φυλακές της Αγίας Τριάδας. Βοηθούσα κρυφά τους κρατούμενους. Τους έδινα ψωμί, φαγητό, φάρμακα. Τους διευκόλυνα όσο μπορούσα, με κίνδυνο της ζωής μου.
Μια νύχτα οι τσολιάδες φέραν μια γυναίκα. Όταν αναγνώρισα ότι ήταν η Μαρία Δημάδη ανατρίχιασα. Αμέσως την έσυραν πιο πέρα και μπροστά στα μάτια μου την εκτέλεσαν.
 
 
από το βιβλίο του ΦΙΛΙΠΠΑ ΓΕΛΑΔΟΠΟΥΛΟΥ
“ΜΑΡΙΑ ΔΗΜΑΔΗ ΗΡΩΙΔΑ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ”
Εκδόσεις ΝΕΣΤΟΡΑΣ
Visited 4 times, 1 visit(s) today