Τέλος του 18ου αιώνα και η βία στην πόλη του Αγρινίου αποτελούσε καθημερινό φαινόμενο. Συμμορίες, ασύστολη οπλοφορία, ληστείες, φόνοι.
Μία συμμορία που αποτελούνταν από τον περιβόητο φυγόδικο Ιωάννη Κάσσαρη ή Όφι , 23 χρονών, οδηγό κάρου- το όνομα αυτό του είχε δοθεί για την πονηριά του και για το ότι κατόρθωνε πάντα να ξεφεύγει από τις αρχές -, τον κουρέα Αθανάσιο Στρι(ε)βενιώτη, 35 χρονών, τον εργάτη Νικόλαο Ντούκα 52 χρονών και τον αρτοποιό Δημήτρη Αμπέση, 32 χρονών, είχε γίνει το φόβητρο της πόλης. [1]
Ο αρτοποιός Ιωάννης Πέτσας, Ηπειρώτης, που διατηρούσε φούρνο στο κέντρο της πόλης, διατηρούσε φιλικές σχέσεις με τον Ντούκα. Αυτή την φιλία την γνώριζε ο Δημήτρης Αμπέσης, όπως γνώριζε επίσης ότι ο Πέτσας είχε δημιουργήσει μία μικρή περιουσία. Πείθει, λοιπόν, τον Ντούκα, «άνθρωπον γηράσαντα εν αισχροκερδεία και εγκλήματι», να δολοφονήσουν και να κλέψουν τον Πέτσα.
Το απόγευμα της 12ης Οκτωβρίου του 1884, ο Ντούκας έφτιαξε φαγητό και πήγε στον φούρνο να φάει μαζί με τον Πέτσα. Ενώ έτρωγαν χτυπούν την πόρτα του ο Αμπέσης με τον συνεργό του Αθανάσιο Στριβενιώτη.Ο Πέτσας αρνείται να ανοίξει λέγοντας «τέτοια ώρα δεν ανάβει ο φούρνος μου, πηγαίνετε στο καλό». Ο Ντούκας όμως του λέει «άφητέ τους αδελφέ, φίλοι είνε κι αυτοί».
Η «αντίστροφη μέτρηση» για το φονικό έχει αρχίσει! Σε λίγο ο Αμπέσης μπάζει στον φούρνο και τον τέταρτο συνένοχο, τον Ιωάννη Κάσσαρη ή Όφι. Ο Αμπέσης αμέσως καταφέρνει θανάσιμο τραύμα στο κεφάλι του άμοιρου Πέτσα μ’ ένα τσεκούρι, ενώ ο Όφις του κόβει το λαιμό….! Έπειτα άρπαξαν ότι πολύτιμο βρήκαν, χρήματα, αργυρά και χρυσά κοσμήματα και τράπηκαν σε φυγή.
Ο φόνος και η ληστεία έγιναν γνωστά το πρωί της 13ης Οκτωβρίου.
Λέγεται δε ότι οι φονείς όχι μόνο παρευρέθηκαν στην κηδεία του άτυχου Πέτσα αλλά υποβάσταζαν και το φέρετρο «…εκδηλούντες θλίψιν μεγάλην δια τον φρικτόν θάνατον του δυσμοίρου αρτοποιού…».
Μεταξύ των συλλήψεων που έγιναν ήταν κι αυτή του Ντούκα, ο οποίος ομολόγησε και κατονόμασε και τους συνεργούς του. Συνελήφθηκαν και μεταφέρθηκαν στις φυλακές στο παλαιό φρούριο του Ρίου για να φρουρούνται με περισσότερη ασφάλεια. Μία νύχτα, άγνωστο πως, ο Κάσσαρης (Όφις), κατόρθωσε να αποδράσει πηδώντας από το φρούριο των φυλακών στη θάλασσα. Παραπέμφηκαν και οι τέσσερις σε δίκη στο Κακουργοδικείο Πατρών αλλά ο διαβόητος Όφις «…διωλίσθησε των χειρών της δικαιοσύνης..» [2]
Λίγες μέρες αργότερα έγινε και άλλη μία απόπειρα δολοφονίας στο Αγρίνιο. Αυτή του Ν. Τζίρα προς τον Δ. Χρήστου. Οι πολίτες ήταν τρομοκρατημένοι και η πόλη έμοιαζε νεκρή, αφού στους δρόμους δεν κυκλοφορούσε ψυχή. Για να καθησυχασθούν οι πολίτες «…απεστάλη εκ Μεσολογγίου εις Αγρίνιον απόσπασμα εκ 40 στρατιωτών προς ενίσχυσιν της αυτόθι φρουράς και κατεύνασιν των διαταραχθέντων σφόδρα πνευμάτων». [3]
Στις 12 Νοεμβρίου του 1884, μία ομάδα Αγρινιωτών, στέλνουν επιστολή προς τον συντάκτη της εφημερίδας «Παλιγγενεσία» εκθέτοντας το τεράστιο πρόβλημα της τρομοκρατίας που είχε απλωθεί στην πόλη. «…. . Στυγεραὶ δολοφονίαι κατά αθώων και χρησίμων πολιτών τελεσθείσαι, φόνοι προκληθέντες εκ μιας ή δύο ή και πέντε δραχμών, συρροὴ ανθρώπων αμφιβόλου προελεύσεως ληστρικής και αιμοχαρούς μορφής, ενέβαλον εις νέκρωσιν την ανθηράν ταύτην πόλιν». Ζητούν δε από τον Κυβερνήτη της χώρας να «…μονιμοποιήσῃ ενταύθα παρόμοιον σύστημα διοικητικής αστυνομίας ισχυράς και αδεκάστου και ανεξαρτήτου κομματικών επιρροών…». [4]
Οι Ντούκας, Στριβενιώτης και Αμπέσης καταδικάσθηκαν στην εσχάτη των ποινών. Μέχρι την εκτέλεση της ποινής παρέμειναν έγκλειστοι στο παλαιό φρούριο του Ρίου. [5]
Λίγες μέρες πριν την εκτέλεση της ποινής τους, ο Αμπέσης είχε στείλει επιστολή προς την εφημερίδα «Ακρόπολις» και «Καθημερινή» ισχυριζόμενος ότι είναι εξιλαστήριο θύμα και ρίχνοντας ευθύνη στις τοπικές αρχές. «…η Νομαρχία Μεσολογγίου τηλεγραφεί εις την Τοπικὴν Αρχήν καθαρά. Αν οι ένοχοι δεν ανακαλυφθώσιν, θα θεωρήσω εσάς ενόχους….» και συνεχίζει «Η δε τοπικὴ αρχὴ μετὰ την απειλὴν τι κάμνει; Τρέμει, φοβείται. Ανάγκη να ευρεθή ένοχος, στρέφει δεξιά, αριστερά, σκέπτεται και ιδού το θύμα, ο αντίπαλός των, ο εχθρὸς ο άσπονδος του Δημάρχου, (Μ. Μπέλου), ο δυστυχής Δ. Αμπέσης . . συλλαμβάνομαι, ρίπτομαι εις τας φυλακάς, επισωρεύουν εναντίον μου όσας δύνανται περισσοτέρας κατηγορίας, αναφοραί, επὶ αναφορών, διατριβάς, ψευδομαρτυρίας, εννοείται ανθρώπων του κόμματτος…». Υπογράφει δε την επιστολή ως: “Ο ατυχής Δ. Αμπέσης”. [6]
Η ΚΑΡΑΤΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ
Εκείνη την εποχή οι εκτελέσεις γίνονταν στον τόπο του εγκλήματος. Μία λαιμητόμος, η οποία βρισκόταν στο Φάληρο, μεταφερόταν από περιοχή σε περιοχή. Τον Ιούνιο του 1887 η λαιμητόμος και οι Δήμιοι με την ατμόπλοιο «Σαλαμινία» έκαναν την εξής διαδρομή: Λαύριο, Δομοκός, Καλαμάτα, Πύργος, Πάτρα κι απ’ εκεί έφθασαν στο Αγρίνιο. Στήθηκε στην πλατεία της Αγίας Τριάδος όπου γίνονταν οι καρατομήσεις.
Στις 19 Ιουνίου του 1887 οι μελλοθάνατοι μεταφέρθηκαν από το Ρίο στο Μεσολόγγι κι απ’ εκεί με δύο άμαξες στο Αγρίνιο. Τους συνόδευαν ένας ιερέας, Αξιωματικοί της Χωροφυλακής και ένας ουλαμός Ιππικού, που περιστοίχιζε τις άμαξες.
Στην πλατεία της Αγίας Τριάδας, στις 5 το πρωί του Σαββάτου 20 Ιουνίου 1887, η λεπίδα της λαιμητόμου θέρισε πρώτο τον Ντούκα, δεύτερο τον Στριβενιώτη και τελευταίο τον Δημήτριο Αμπέση. Παρόντες ο Μοίραρχος του Νομού, Γερδένης, ο αντιεισαγγελέας Φουρτούνας και πλήθος κόσμου, ακόμη και «…γυναίκες ουχί ολιγώτεραι των ανδρών παρίσταντο μεθ’ αιμοχαρούς περιεργείας…», παρακολούθησαν την καρατόμηση.
Ο Ντούκας εξέφρασε την επιθυμία να δει τον δεκαεπτάχρονο γιό του, αλλά η επιθυμία του δεν εκπληρώθηκε επειδή ο γιός του δεν εμφανίσθηκε αν και νόμισε προς στιγμήν ότι τον διέκρινε μέσα στο πλήθος και «..εφώναζε κλαίων να τον φέρωσι…»
Ο Στριβενιώτης ήταν απαθής, δήλωσε ότι ποτέ δεν έβαψε τα χέρια του με αίμα και έριξε τις ευθύνες της σύλληψής του στον αστυνόμο Αθανάσιο Λιόντο.
Ο Δημήτρης Αμπέσης ατάραχος είπε: «Εγεννήθην και ανετράφην εν Αγρινίω· είμαι ετών περίπου τριάκοντα∙ εις την πράξιν αυτήν δεν έλαβον μέρος∙ ας όψωνται οι αίτιοι». [7]
Η ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΚΑΣΣΑΡΗ ή ΟΦΙ ΣΤΟ ΑΓΡΙΝΙΟ, 22 ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ
Στην συμμορία του Όφι είχαν καταλογισθεί αρκετές δολοφονίες στην πόλη του Αγρινίου, χωρίς ποτέ, όμως, να μπορέσουν οι αρχές να έχουν αποδείξεις. Ο φόνος με πυροβολισμό του νεαρού Χασακόπουλου, υπαλλήλου καταστήματος που πωλούσε πετρέλαιο. Ο φόνος και ο αποκεφαλισμός του αρτοποιού Ροΐδη και ο φόνος του Πέτσα που έγραψε το «τέλος» της συμμορίας.
Ο Όφις μετά την απόδρασή του από τις φυλακές του Ρίου εξαφανίσθηκε. Μετά από ένα χρόνο οι συγγενείς του στο Αγρίνιο έλαβαν μία επιστολή του από ένα χωριό κοντά στα τουρκοκρατούμενα Ιωάννινα όπου είχε εγκατασταθεί και εργαζόταν στα κτήματα ενός προύχοντα Οθωμανού.
Σ’ αυτό το χωριό έμεινε για 22 χρόνια. Άλλαξε το όνομά του και δεν έδωσε ποτέ αφορμή για να τον υποψιαστεί κανείς για το παρελθόν του. Βρισκόταν όμως σε συνεχή επικοινωνία με τους συγγενείς του στο Αγρίνιο από τους οποίους ζητούσε πληροφορίες για το πότε θα μπορούσε να επιστρέψει χωρίς να έχει κίνδυνο να συλληφθεί. Μετά από 22 χρόνια ο Όφις έλαβε επιστολή από τους οικείους του που ανέφερε ότι τα παραπτώματά του είχαν παραγραφεί, αφού είχε περάσει μία εικοσαετία. Ζήτησε, λοιπόν και πήρε από τις Τουρκικές αρχές πιστοποιητικά για τον έντιμο βίο που επέδειξε εκεί και αναχώρησε για Αγρίνιο.
Δεκέμβριος του 1907 και ο “Όφις” κ΄άνει την εμφάνισή του στην γενέτειρά του. Φαντάζεστε την έκπληξη των Αγρινιωτών όταν είδαν τον Όφι να κυκλοφορεί στην πόλη. Οι αρχές τον συνέλαβαν αλλά ισχυριζόμενος το ακαταδίωκτο λόγω παραγραφής των αδικημάτων του αφέθηκε ελεύθερος.
Μετά από λίγες μέρες όμως, πήρε πρόσκληση από τις αστυνομικές αρχές να προσέλθει στην υπηρεσία τους. Έμαθε πως καταζητούνταν ως ανυπότακτος στο στρατό.«…Τώρα κρύπτεται μέχρις ου εξοικονομήση τα απαιτούμενα (1000 δραχμάς) δια την καταβολή της απαλλαγής εκ της στρατιωτικής υποχρεώσεως. Είνε ηλικίας 50 ετών και εάν δεν πληρώση θα οδηγηθεί εις τους στρατώνας». [8]
Τελικά ο Όφις συνελήφθη και υπηρέτησε την θητεία του.
ΓΙΤΣΑ ΠΑΝΤΑΖΗ-ΝΑΣΤΟΥΛΗ
[1] (ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ 1887) (ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 1887)
[2] (ΝΕΟΛΟΓΟΣ 1907)
[3] (ΝΕΑ ΕΦΗΜΕΡΙΣ 1884) (ΠΑΛΙΓΓΕΝΕΣΙΑ 1884)
[4] (ΠΑΛΙΓΓΕΝΕΣΙΑ 1884)
[5] (ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 1887)
[6] (ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ 1887)
[7] (ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ 1887)
[8] (ΕΜΠΡΟΣ 1911) (ΝΕΟΛΟΓΟΣ 1907)
