Σχολικά κτίρια
Μέχρι το τέλος του 19ου αι., η ανοικοδόμηση των σχολικών κτιρίων γίνεται αποκλειστικά σχεδόν από τους δήμους – όσους φυσικά μπορούν να αντιμετωπίσουν κάτι τέτοιο- ή από δωρεές. Οι δήμοι και οι κοινότητες είναι αυτοί που επιβαρύνονται με την κατασκευή και τη συντήρηση των σχολείων. Εξ’ ου και η ονομασία τους σε «Δημοτικά».
Το 1883 όμως λόγω της άσχημης κατάστασης που βρίσκονταν τα διδακτήρια ανά την Ελλάδα, στάλθηκαν επιθεωρητές από το κράτος για να τα ελέγξουν. Αυτό που οι επιθεωρητές διαπίστωσαν και κατέγραψαν στις εκθέσεις τους ήταν οι τεράστιες πραγματικά ελλείψεις που συνάντησαν τόσο σε διδακτήρια, όσο σε εξοπλισμό καθώς και στη συντήρηση αυτών. Στις εκθέσεις τους συχνά χαρακτήριζαν τα σχολεία ως ακατάλληλα, σαθρά κλπ. Εξαιτίας των συνθηκών αυτών το κράτος αρχίζει σταδιακά, από το 1895, να αναλαμβάνει την υποχρέωση για την συντήρηση και ανέγερση δημοτικών σχολείων. Τα διδακτήρια αρχίζουν να γίνονται δημόσια παρά το γεγονός πως έχει επικρατήσει μέχρι και τις μέρες μας να ονομάζονται «δημοτικά».
Το 1888 ιδρύεται ειδικό ταμείο για τη χρηματοδότηση της πρωτοβάθμιας (δημοτικής) εκπαίδευσης, από τους πόρους του οποίου προγραμματίζεται η ανέγερση ή αγορά οικοδομών κατάλληλα για διδακτήρια στοιχειώδους εκπαίδευσης.
Το 1892, το ταμείο της Δημοτικής εκπαιδεύσεως συγχωνεύεται με το δημόσιο ταμείο και εντάσσεται στον τακτικό προϋπολογισμό του Υπουργείου Παιδείας, οπότε το κράτος είναι εκείνο που αναλαμβάνει τη μισθοδοσία των δασκάλων, εις βάρος των δημοτικών εσόδων. Το 1895, επιβάλλεται στους μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και στους σπουδαστές του πανεπιστημίου, τέλη απόκτησης διπλώματος. Σύμφωνα με τον νόμο αυτόν «Περί εκπαιδευτικών τελών», τμήμα αυτών των πόρων θα διατίθεται στους δήμους για την οικοδόμηση αναγκαίων δημοτικών σχολείων.
Το σχολείο του Αγ. Κων/νου
Η ανάγκη για την ανέγερση διδακτηρίου για τους πρόσφυγες ήταν μεγάλη διότι ο πληθυσμός του οικισμού Αγ. Κωνσταντίνου, από το 1923 και έπειτα, αυξάνονταν συνεχώς άρα και οι πρόσφυγες μαθητές που θα φοιτούσαν στο σχολείο. Από την άλλη, οι πρόσφυγες ήταν σε άσχημη οικονομική κατάσταση αδυνατώντας να προσφέρουν για την ανέγερση οικήματος όπου θα στεγάζονταν το σχολείο.
Συνέπεια όλων αυτών ήταν η ύπαρξη μιας μακροχρόνιας αλληλογραφίας μεταξύ εκπροσώπων της τοπικής σχολικής επιτροπής (η οποία συγκροτούταν κυρίως από γονείς, κηδεμόνες και δασκάλους μαθητών) με επίσημους φορείς ούτως ώστε να προσφερθεί οικονομική αρωγή τόσο για το χτίσιμο του διδακτηρίου όσο και για την μετέπειτα συντήρηση αυτού. Υπάρχουν σχετικές επιστολές, στο Γ.Α.Κ. του νομού Αιτωλ/νίας, οι οποίες χρονολογούνται από το 1925 και έχουν αποσταλεί σε φορείς όπως τον επιθεωρητή των δημοτικών σχολείων Αγρινίου, το γραφείο επισιτισμού Αιτωλοακαρνανίας, το Νομαρχιακό ταμείο Αιτωλοακαρνανίας, το υπουργείο Εκκλησιαστικής και Παιδείας, το γραφείο του Πρωθυπουργού ακόμα και προς τον τότε Πρόεδρο της Κυβερνήσεως, Ελευθέριο Βενιζέλο, με τις οποίες οι εκπρόσωποι του σχολικού συμβουλίου του Ζ’ Δημοτικού σχολείου Αγ. Κωνσταντίνου αιτούνταν οικονομικής βοήθειας για τις ανάγκες ανέγερσης σχολικού κτιρίου.
Τη 12η Αυγούστου1924 με το Διάταγμα «Περί ιδρύσεως και προαγωγής σχολείων» το οποίο δημοσιεύτηκε στο 192ο φύλλο της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ 192, Τεύχος Α’, την 13η Αυγούστου 1924), ιδρύεται «διτάξιον μικτόν σχολείον εν τω προσφυγικώ συνοικισμώ Αγ. Κωνσταντίνου Αγρινίου».
Ονομάστηκε Z’ (7ο ) Δημοτικό Σχολείο Αγρινίου, γιατί η κοινότητα ανήκε τότε στο Δήμο Αγρινίου.
Στο διάταγμα της 13ης Φεβρουαρίου 1926 ( ΦΕΚ 59 τεύχος Α) , το οποίο εγκρίθηκε από τον τότε Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Π. Κουντουριώτη, αναφέρεται η αναγκαστική απαλλοτρίωση γηπέδου για λόγους δημοσίας ωφέλειας και ειδικότερα δια την ανέγερση διδακτηρίου δημοτικής εκπαιδεύσεως.
Το γήπεδο, λοιπόν, που απαλλοτριώθηκε αναγκαστικά, ήταν εκτάσεως 3072 τ.μ., βρισκόταν στον προσφυγικό συνοικισμό Αγρινίου και συνόρευε: α) με την αμαξιτήν οδόν Αγρινίου-Αμφιλοχίας, β) με οδό του προσφυγικού συνοικισμού Αγρινίου, γ) με αγρό αδελφών Μηλιώνη καθώς και τέλος, με αγρό αδελφών Μηλιώνη. Ανήκε δε στους αδερφούς Αναστάσιο, Γεώργιο και Απόστολο Μηλιώνη .
Επίσης, στον ίδιο φάκελο υπάρχει και η επιστολή που στάλθηκε την 20η Ιανουαρίου του 1927,από πληρεξούσιους αντιπρόσωπους προσφύγων του Συνοικισμού Αγίου Κων/νου προς το Υπουργείο Εκκλησιαστικών και Δημόσιας Εκπαιδεύσεως της εποχής, μέσα στην οποία διαφαίνεται η κατεπείγουσα ανάγκη για το χτίσιμο δημοτικού σχολείου καθώς οι μαθητές του συνοικισμού Αγίου Κω/νου Αγρινίου που τότε ανέρχονταν σε 250 και πλέον, φαίνεται να διδάσκονται σε μια αχυρένια καλύβα η οποία είχε δυναμικότητα να περιλάβει μόνο 50 μαθητές.
Πράγματι μέχρι την 19η Οκτωβρίου 1930, όπου έγιναν τα εγκαίνια του διδακτηρίου, παρουσία του Ηλία Ηλιού, ο οποίος ενίσχυσε οικονομικά στην ανέγερσή του , το μάθημα ήταν μετακινούμενο, άλλοτε μέσα στον ναό του Αγίου Κωνσταντίνου και άλλοτε σε κάποια κοντινή παράγκα που παραχωρείτο.
Όπως φαίνεται από αλληλογραφία του κ. Ξ. Παπαγεωργίου, διευθυντή της Διεύθυνσης Αγροτικής (Επιτροπής Αποκατάστασης Προσφύγων) με το γραφείο Εποικισμού Αιτωλοακαρνανίας, μόλις την 4η Σεπτεμβρίου 1928 εγκρίνεται η έναρξη των εργασιών για την ανέγερση του σχολικού κτιρίου του συνοικισμού Αγ. Κωνσταντίνου.
Από τα αρχεία των πρακτικών, όμως, του σημερινού 1ου Δημοτικού Σχολείου Αγίου Κωνσταντίνου καταγράφεται πως το διδακτήριο είχε αποπερατωθεί το 1927.
Αρχείο πρακτικών του σημερινού 1ου Δημοτικού Σχολείου
Αγίου Κων/νου
- 12/08/1924: Ιδρύεται διτάξιο μικτό σχολείο (2/Θ) στον προσφυγικό συνοικισμό «Αγ. Κωνσταντίνου» Αγρινίου
- 1925: Έτος θεμελίωσης διδακτηρίου
- 1927: Έτος αποπεράτωσης διδακτηρίου
Θα είχε όμως αποπερατωθεί το 1927 και θα γίνονταν τα εγκαίνια 3 χρόνια αργότερα;
Η ανέγερση του Ζ΄ Δημοτικού Σχολείου ξεκίνησε το 1925. Ως βασικό υλικό για την κατασκευή αυτού, χρησιμοποιήθηκε η πέτρα, η εξόρυξη της οποίας γίνονταν στα νταμάρια της γύρω περιοχής, στα γνωστά «μαντέμια της Αγίας Παρασκευής».
Στην ανέγερσή του, σημαντική ήταν η συμβολή των κατοίκων του συνοικισμού, οι οποίοι συνέβαλλαν τόσο στη μεταφορά των πρώτων υλών όσο και στο χτίσιμό του.
Σε σχέδιο του 1927, διαπιστώνουμε πως το κτίριο αυτό αποτελούνταν από δύο μεγάλους χώρους, που θα ικανοποιούσαν τις βασικές ανάγκες διδασκαλίας. Τα δύο δωμάτια, βορειοδυτικά, θα χρησιμοποιούνταν ως κατοικίες του δασκάλου και του διευθυντή του σχολείου, αντίστοιχα. Τα δύο δωμάτια, βορειοανατολικά, θα αποτελούσαν το γραφείο του σχολείου και το γραφείο της κοινότητας Συνοικισμού, αντίστοιχα. Είναι χαρακτηριστικό πως το κτίριο δεν εξασφάλιζε τους απαραίτητους χώρους υγιεινής. Μηχανικός ο Δημήτρης Καλλίας.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός πως το πρώτο χρόνο λειτουργίας του σχολείου είχαν εγγραφεί σε αυτό 115 παιδιά, εκ των οποίων τα 112 ήταν πρόσφυγες. Συγκεκριμένα, στην πρώτη τάξη γράφτηκαν 72 παιδιά (αγόρια και κορίτσια) τα οποία ήταν ηλικίας από 9 μέχρι 13 ετών. Μόλις από το σχολικό έτος 1927 και μετά, ομαλοποιείται η ηλικιακή εικόνα των μαθητών της πρώτης.
ΜΑΘΗΤΟΛΟΓΙΟ
Από το 1926 μέχρι το 1930 στο σχολείο του Αγίου Κωνσταντίνου είχαν εγγραφεί και στις τέσσερις τάξεις 478 παιδιά, ενώ από αυτά μόνο 20 μαθητές κατάφεραν να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους.
Σύμφωνα με τα πρακτικά του σημερινού 1ου Δημοτικού Σχολείου Αγ. Κωνσταντίνου μαθαίνουμε ότι:
- 25/2/1939: Προαγωγή σε 4/Θ
- 31/5/1940: Προαγωγή σε 5/Θ
- 22/2/1962: Προαγωγή σε 7/Θ
- 29/5/1963: Προαγωγή σε 8/Θ
- 4/11/1963: Προαγωγή σε 9/Θ
- 29/06/1965: Προαγωγή του 7ου Δημ. Σχολ. Αγρινίου σε 10/ Θέσιον
- 29/06/1965: Διαίρεση σε 7ο Αγρινίου (6/θ) και 6ο Αγρινίου (4/Θ)
- 6/10/1966: Προαγωγή του 7ου Δημ. Σχολείου σε 7/Θ
- 26/09/1970: Προαγωγή του 7ου Δημ.Σχολ. σε 10/Θ
- 1/10/1977: Προαγωγή του 7ου Δημ.Σχολείου σε 12/Θ
- 16/08/1978: Μετονομασία από 7ο Αγρινίου σε 1ου Αγίου Κων/νου
Το κτίριο, το 1978, καταγράφεται να έχει:
Στον Α’ όροφο:
- 2 αίθουσες διαστάσεων 9μ x 5,90 μ,
- 2 αίθουσες διαστάσεων 8,4μx 6,4μ,
- 1 γραφείο διαστάσεων 4,2μ x4,75 μ,
- 1 υπόστεγο διαστάσεων 8μ x 5,9 μ και
- ένα διάδρομο διαστάσεων 8μ x 2,5 μ.
Στο ισόγειο του σχολείου:
- 2 αίθουσες διαστάσεων 9μ x 5,90 μ και
- ένας διάδρομος διαστάσεων 2μ x5,90 μ.
Οι τουαλέτες ήταν πέντε θέσεων.
Η συνολική έκταση του οικοπέδου ήταν 1200 τ.μ. ενώ υπήρχε και περίφραξη με μαντρότοιχο από τις δύο πλευρές.
Το 1992 ξεκίνησε το έργο επέμβασης-επέκτασης του παλαιού 1ου Δημοτικού σχολείου. Πρόεδρος της Κοινότητας Αγίου Κωνσταντίνου ήταν ο Α. Ψωμιάδης. Οι μελέτες των έργων ανατέθηκαν στον αρχιτέκτονα μηχανικό Δημήτρη Σ. Παπακωνσταντίνου.
Το 1994 ολοκληρώθηκαν οι εργασίες επισκευής και αποκατάστασης του κτιρίου.
